Là vùng tiếp giáp với Văn hóa Mường Hòa Bình, Văn hóa Thái Sơn La và Nghĩa Lộ nổi tiếng, đồng thời là một trong những chiếc cầu nối chuyển tiếp giữa hai nền Văn hóa Việt - Mường, nên Thanh Sơn có nhiều sắc thái văn hóa đặc trưng, đan xen và giao thoa rõ nét.

Trên địa bàn huyện có 10 di tích lịch sử văn hóa, trong đó có 01 di tích quốc gia, 09 di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Cùng với những di sản văn hóa vật thể, các dân tộc sinh sống trên mảnh đất Thanh Sơn với những phong tục tập quán khác nhau, đã tạo ra nhiều loại hình di sản văn hóa phi vật thể vô cùng độc đáo, đó là những lễ hội dân gian truyền thống gắn với các di tích được tổ chức thường niên hàng năm với những nét đặc sắc riêng đã tạo nên sức cuốn hút đối với nhân dân và du khách thập phương như: Lễ hội Đình Thạch Khoán (xã Thạch Khoán), Lễ hội Đình Tế (xã Tất Thắng), Lễ hội Đình Cả (xã Tất Thắng), Đình Lương Nha (xã Lương Nha), Lễ hội Đình Khoang (xã Hương Cần), Lễ hội Đình Bản Thôn (xã Yên Sơn); Lễ hội Đình Lưa (xã Tân Lập), Lễ hội Đình Vỏ Trong (xã Yên Lương); Lễ hội Đình Chung (xã Giáp Lai); Lễ hội Đình Thủ Rồng (xã Yên Lãng).

Nhiều loại hình văn hóa, văn nghệ dân gian tiêu biểu như: hát xoan, múa bông, múa trống đu, hát ví, hát giang, diễn tấu cồng chiêng của người Mường, múa lập tĩnh của người Dao. Hầu hết các trò chơi, trò diễn dân gian đều gắn với truyền thuyết, lịch sử của di tích như: đập niêu, vật dân tộc, cờ người, kéo co, bắn nỏ, đu trà, đẩy gậy, chọi gà…...với những cố gắng đó Thanh Sơn đã tích cực góp phần làm cho đời sống tinh thần của nhân dân trong huyện trở nên phong phú, sinh động gắn bó với cội nguồn, qua đó nhằm thu hút khách du lịch đến tham quan và khám phá, khai thác các giá trị văn hoá truyền thống phục vụ cho du lịch di sản vật thể, phi vật thể trên địa bàn huyện.

Thanh Sơn là huyện có di tích lịch sử văn hóa nằm trong trong hệ thống các di tích thờ Đức Thánh Tản Viên của vùng đồng bằng trung du Bắc Bộ, không gian văn hóa thực hành di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” với mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử văn hóa, trong những năm qua được sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương nhiều di tích trên địa bàn huyện đã được đầu tư tu bổ, tôn tạo, phục hồi như tu bổ Đình Thạch Khoán, Đình Bản Thôn, Đình Thủ Rồng… lễ hội bị mai một đã và đang được phục hồi như lễ hội đình Bản Thôn, lễ hội Đình Thủ Rồng. Những công trình hoàn thành không những góp phần làm cho cảnh quan thêm đẹp mà còn làm cơ sở quan trọng cho việc giữ gìn, tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước, lịch sử cách mạng thông qua các hoạt động tại di tích.

Tại những điểm đến di tích khai thác những sản phẩm du lịch là những đặc sản của địa phương để du khách thưởng thức và mua làm quà như: Lễ hội Đình Thạch Khoán có bánh nẳng, bánh sừng bò; bánh đúc; Lễ hội Đình Vỏ Trong, Đình Lưa, Đình Khoang có rượu hoẵng, rượu ngô, xôi ngũ sắc, chuối phấn vàng, khoai tầng…và các sản vật nông nghiệp sạch phong phú, đa dạng cung cấp cho các nhà hàng và phục vụ du khách.

Bảo tồn và phát huy tốt giá trị của di sản văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể, gắn với phát triển du lịch trên địa bàn huyện Thanh Sơn là nhiệm vụ cần tiếp tục được quan tâm, phát triển mạnh mẽ nhằm đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Phát triển du lịch đồng thời giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử đã được xếp hạng, phục hồi, phục dựng các lễ hội truyền thống, làng nghề truyền thống, trò chơi dân gian, diễn xướng dân gian, bảo vệ môi trường văn hóa phát triển bền vững, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách, góp phần nâng cao dân trí, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm cho người lao động địa phương, cải thiện đời sống nhân dân trong vùng du lịch.

Bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch gắn với phát triển tổng thể kinh tế- xã hội của huyện gắn với việc đảm bảo an ninh trật tự, đảm bảo môi trường sinh thái, liên kết thúc đẩy các ngành kinh tế - xã hội cùng phát triển. Để văn hóa vừa là nền tảng tinh thần thực hiện thắng lợi Nghị quyết đảng bộ huyện Thanh Sơn lần thứ XXV, nhiệm kỳ 2015-2010 đã đề ra.